[Victoria]

Nasz narodowy zarząd infrastruktury kolejowej dotąd nie rozpieszczał publiczności a uzyskanie informacji o prowadzonych inwestycjach było znacznie utrudnione. Jednak niedawno na stronie PKP PLK pojawiła się nowa mapka inwestycji, czy będzie lepsza od wcześniejszych?

PKP PLK przez wiele lat wykazywała się postępowaniem niemal z poprzedniej epoki, przez co przyzwyczaiła nas do braku jakiejkolwiek informacji publicznej i zatrzymywaniem wszelakich danych dla siebie. W zasadzie jedyną nowością w stosunku do czasów PRL było zaprzestanie właściwego utrzymywania tras oraz wprowadzenie niezbyt udanej pod względem merytorycznym strony internetowej. Dopiero gdy ze stanowiskiem prezesa pożegnał się Krzysztof Celiński a jego miejsce zajął Zbigniew Szafrański sprawy nieco drgnęły i choć do stanu porównywalnego z zachodnim jest jeszcze daleko, to jednak pewne pozytywne zmiany można już zaobserwować. Kroki w dobrym kierunku to nowa strona internetowa oraz uruchomiona niedawno internetowa mapa prowadzonych inwestycji, którą można zobaczyć tutaj.

W stosunku do wcześniejszych mapek tego typu można zauważyć pewną poprawę, ponieważ wcześniejsze nie uwzględniały różnic w realizowanych projektach i w zasadzie jeżeli była to inwestycja dotycząca części danego korytarza to zaznaczany był cały korytarz a nie jedynie realizowany fragment. Pod tym względem nowa mapka jest nieco bardziej dokładna, natomiast wykonanie jej jako interaktywna pozwala po najechaniu na daną trasę na wyświetlenie krótkiego opisu prowadzonych prac / projektów. Takie rozwiązanie umożliwia na bieżące jej aktualizowanie pytanie tylko, czy pracownikom PLK wystarczy chęci aby dbać o jej aktualność. Niestety choć po najechaniu na linię możemy przeczytać ogólny opis projektu, to jednak brakuje dalszych hiperłącz, które po kliknięciu na inwestycję przenosiłyby nas na pod stronę opisującą inwestycję dokładniej oraz co ważniejsze zawierałyby bieżące aktualności z prowadzonych prac. Więc choć nasza wiedza jest nieco większa niż w przypadku starszych mapek, to jednak nadal brak jakichkolwiek wiążących konkretnych informacji i aktualności. Pod tym względem mapkę można uznać za dobry choć niewystarczający krok we właściwym kierunku –PKP PLK jako spółka zarządzająca majątkiem narodowym musi zagwarantować odpowiednią przejrzystość swoich działań, dopiero wówczas uda się przezwyciężyć negatywną ocenę kolei jako „państwa w państwie”. Jeżeli społeczeństwo będzie dobrze wiedziało na co idą środki finansowe (między innymi z ich podatków) będzie inaczej patrzeć na PLK i oceniać działania spółki.

Dobrym rozwiązaniem było podzielenie projektów według źródeł ich dofinansowania, gdzie zielonym jest ISPA, żółty to Fundusz Spójności, fioletowy POIiŚ, czerwone fundusze w ramach TEN-T oraz niebieski czyli RPO. W zasadzie mamy do czynienia z dosyć dużą plejadą środków, gdzie zaczynamy od ISPA czyli Instrument Przedakcesyjny Polityki Strukturalnej. W zasadzie jedyne wcześniejsze inwestycje z zewnętrznym dofinansowaniem pochodziły ze środków PHARE stanowiące skrót od Poland and Hungary Action for the Restructuring of the Economy czyli Polska i Węgry Program na rzecz Restrukturyzacji Gospodarki. Program ten został pierwotnie opracowany dla pomocy przedakcesyjnej dla Polski i Węgier, jednak szybko został rozszerzony o inne państwa ubiegające się o członkowstwo w UE, a w 2007 roku został przemianowany na IPA. Jednak zanim to się stało Polska była już w UE, więc i stosowne programy się zmieniły. W ramach PHARE wykonano kilka inwestycji kolejowych, jednak dopiero późniejsze środki pozwoliły na znaczne zwiększenie aktywności PLK. Jednym z takich stały się projekty w ramach ISPA, które miały za cel zniwelowanie kolosalnych różnic gospodarczych między krajami UE a wschodnimi sąsiadami bliskimi akcesji z UE. Patrząc na mapkę widać bardzo wyraźnie, iż obecny bardzo dobry stan korytarza E20 jest efektem właśnie tego programu. Po wstąpieniu do UE program ISPA został zamieniony na Fundusz Spójności, który był niejako pomostem w latach 2004-06 do nowego budżetu UE na lata 2007-13. Po 2006 roku, w ramach nowej perspektywy budżetowej Polska może korzystać z POIiŚ (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko) w ramach którego realizowana jest większość obecnych inwestycji infrastrukturalnych. POIiŚ ma znacznie szerszy zakres niż wcześniejsze programy i obejmuje swoim zasięgiem w zasadzie wszystkie środki transportu jak również umożliwia zakup taboru. Bez wątpienia dzięki środkom z POIiŚ polska kolej (i nie tylko) ma szansę zostać znacznie unowocześniona, oczywiście pod warunkiem, że PLK będzie działać sprawnie. Niestety w wyniku niekompetencji lub opieszałości pracowników PLK spółka straciła duże środki dofinansowania, które wbrew pozycji UE zostały skierowane na drogi. Oczywiście ostateczna decyzja UE ma zapaść już po wyborach Parlamentarnych w Polsce, więc obecna koalicja ma „sukces drogowy”natomiast przyszły rząd będzie na niezłej „minie”.

Inwestycje infrastrukturalne mogą być realizowane również z innych środków jak chociażby w ramach TEN-T, czyli dosyć utopijnego projektu transeuropejskiej sieci transportowej. Utopijnego ponieważ za szczytnymi dużymi ideami o zakresie europejskim nie idą stosowne środki, dlatego w ramach TEN-T są realizowane w głównej mierze prace studyjne podczas gdy realizacja przypada na konkretne programy o zasięgu krajowym (w tej perspektywie POIiŚ). Jednak od niedawna PLK rozpoczęła również realizowanie inwestycji przy współudziale dofinansowania w ramach wojewódzkich Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO). W ramach tych programów (oznaczone kolorem niebieskim) są realizowane w głównej mierze programy o charakterze lokalnym mające na celu przywrócenie ruchu na obecnie nieczynnych liniach (Lublin –Lubartów), podreperowania zdewastowanych linii tak aby lekki tabor pasażerski mógł jeździć szybciej (Lubuskie) czy też przywrócenie pierwotnych parametrów konstrukcyjnych na ważnych dla ruchu pasażerskiego liniach (Bednary –Zgierz). Ponieważ tym regionalnym inwestycjom zazwyczaj nie poświęca się wielu artykułów, więc warto choćby na chwilę zajrzeć na mapkę i prześledzić ile poszczególne regiony w ramach własnych środków chcą wykonać.

Reasumując nowa mapka PLK przedstawiająca bieżące inwestycje to krok w dobrym kierunku, choć mimo wszystko do pożądanego celu dobrej informacji publicznej jest jeszcze daleko. Jednak mimo tego warto docenić wykonanie tego pierwszego kroku i kibicować w celu udoskonalenia tego bardzo pomocnego i wręcz pożądanego źródła informacji.

Autor: Ryszard Piech
Źródło: inforail.pl